سیگنال به نویز

زمانی کسی که خاطرش بسیار برایم عزیز بوده و هست، در راستای مرض موسیقی‌دوستی من، گفتآوردی را از مایا آنجلو برایم نقل کرد:

«موسیقی پناهگاه من بود؛ می‌توانستم در فضای بین نُت‌ها بخزم و به تنهایی پشت کنم.»

برای آن که تنهاست شاید فرآورده‌های خلاقانه بشر بهترین آرام‌بخش باشد؛ یک رمان خوب، تکه‌ای شعر دلچسب، فیلمی محکم و جاری، و قطعه‌ای موسیقی. فرق موسیقی با تمام آن‌ها شاید این باشد که می‌تواند پرت‌ترین حواس و مبهوت‌ترین ذهن را - حتّی ناخواسته - برباید. در زمانه‌ای که طول زمانی توجه آدمیزاد هر روز کم و کم‌تر می‌شود (میانگین اندازهٔ ده یادداشت وبلاگی آخری را که خوانده‌اید در نظر بیاورید و البته پدیدهٔ ریز-وبلاگ‌نویسی را نیز)، نیاز داریم به این ربایش؛ برای ذهن‌های شلوغ و نامرتب و پر از فشار روانی ما چنین چیزی لازم باشد شاید؛ طوری که بتوانیم در کمتر از ده دقیقه، چیزی یگانه و زیبا را تجربه کنیم.

زمانی فکر می‌کردم اگر نسل بشر روی زمین در شرایطی آخرالزمانی به هر دلیلی رو به انقراض بگذارد، رادیو و تلویزیون و بلندگوهای خیابان‌ها و آسانسورها و ایستگاه‌های قطار و فرودگاه‌ها، همه و همه هر وقت فرصتی دست می‌دهد، باید موسیقی خوب پخش کنند. نوع این «موسیقی خوب» مطلوب برای من زمان تا زمان و در دوره‌های مختلف زندگی، متفاوت بوده است؛ مثلاً مجموعه کارهای باخ برای اُرگ (نمونهٔ نوعی: «فوگ کوچک»؛ ویدئو ۱، ویدئو ۲) یا آثار شوستاکوویچ (نمونهٔ نوعی: «سوئیت پنج روز - پنج شب برای ارکستر»، بخش دوم: «ویرانه‌های دِرِسدِن»؛ گزیده)  یا چیزی مثل «بارانی سخت خواهد بارید» یا «دمیدن در باد» از دیلان یا چیزهایی چون این‌ها.

از منبر رفتن در مورد فواید موسیقی خوب که بگذریم و باز گردیم به حدیث نفس موسیقی و تنهایی، آن چه گفتنش انگیزهٔ اصلی شروع این یادداشت بود، موسیقی جاز است. این روزها بهترین همدمم است و جداً به این فکر می‌کنم که هر موسیقی‌دوست و شنونده‌ای می‌تواند برای نشستن و تجربهٔ چشم‌اندازی دلچسب، شاخه‌ای روی «درختِ جاز» برای خود بیابد (این تشبیه جاز به درخت را جایی خوانده‌ام - در وبلاگ یکی از دوستان شاید، ولی هر چه گشتم نیافتمش). شاهکارهای جاز را کماکان می‌توان توی میخانه‌ها و کافه‌ها پخش کرد و اجازه داد که سکوت‌های ظالمِ گفتگوهای سخت را تلطیف کنند یا این که نشست به دو زانوی ادب و هیچ نکرد به جز گوش سپردن. می‌توان شب‌ها صدای رادیو را کم کرد و رهایش کرد که تمام شب خوابت را به جاز آغشته کند. بداهه‌پردازی جاز می‌تواند استعاره‌ای باشد از بداهه‌پردازی‌های همهٔ ما در بازهٔ زمانی حیات. یا این که به سادگی می‌توان بدون فکر کردن و فلسفیدن همراه شد با رنگ‌ها و اصوات جاز. آدم تنها، آدم نگران و افسرده لابد این آخری را بیشتر از همه دوست می‌دارد.

ترانه‌های نجات‌بخش و آرامِ جانتان را برایم بنویسید. یک فهرست دیگر می‌خواهم درست کنم. آن قبلی را به زودی اینجا خواهم گذاشت تا بتوانید مستقل ببینیدش یا نسخهٔ خوتان از آن را بسازید.

پی‌نوشت: عنوان مطلب ترجمهٔ نام ترانه‌ای است از روی اُربیسون.

این مطلب در روز یکشنبه، ۶ بهمن ۱۳۸۷ در ساعت ۲:۵۰ و دربارهٔ موضوعات زندگی، موسیقی نوشته شده است. شما می‌توانید هر نظری پیرامون مطلب را توسط RSS 2.0 دنبال کنید. شما می‌توانید نظر بدهید، یا از وبگاه خود دنبالک ارسال کنید.